over de zin en onzin van (im)perfectie

Kunnen schilderen was altijd een droom en wens van me. Dat ik dit ook werkelijk zou gaan doen had ik een aantal jaren geleden niet durven geloven. Ik dacht simpelweg altijd “dat kan ik niet”. Deze overtuiging en later mijn idee dat het ook direct perfect moet zijn, stonden me in de weg. Tot ik naar Zuid Afrika ging en daar geïnspireerd raakte door een beroemde kunstenaar die het perfecte gezicht schildert maar er vervolgens allemaal verf overheen smeert. Mijn eerste reactie was “oh nee” maar vervolgens bedacht ik “het is nog steeds prachtig”. Eigenlijk is niets perfect en misschien daarom wel prachtig.

Perfectie

Veel mensen streven graag naar perfectie maar ironisch genoeg brengt ze dat meestal niet veel goeds. Mensen zijn niet vlekkeloos en perfect. We kennen niet voor niets de uitdrukking “ik ben ook maar een mens”. Met machines proberen we perfectie te benaderen en dat is voor een aantal doeleinden ook maar goed ook, al kent ook dat zijn beperkingen.

Cultuur

In onze cultuur komt de nadruk steeds meer op perfectie te liggen, we moeten vooral presteren en doelen halen. We zijn steeds meer ons vermogen om ons te verwonderen en genieten kwijt geraakt. Ook ik ben, door omstandigheden, dat een tijdje kwijt geraakt en daarmee ook de creativiteit. Als we naar een prachtige regenboog kijken of een mooie bloem dan klagen we toch ook niet over de kleuren, dat ze net niet perfect verdeeld zijn. Dat zou belachelijk zijn en het hele mooie moment verpesten.

Onzekerheid

Toch klagen we wel als we naar onze eigen imperfecties kijken. Daarom begon ik bijvoorbeeld maar niet aan het schilderen. Eigenlijk was mijn drang naar perfectie in het schilderen simpelweg een grote onzekerheid, een angst, wat altijd achter perfectionisme zit. Ik vergat dat ik ook gewoon onderdeel van de natuur ben en dus imperfect mag zijn. Een kunstenaar zei me ooit; “ieder schilderij is voor één iemand gemaakt die er door geraakt wordt en hoeft niet voor iedereen perfect te zijn. En daarnaast, is iets niet naar je zin, schilder het gewoon over.” Het is ook veel leuker om niet perfecte mensen om je heen te hebben, mensen bij wie je fouten mag maken en erom kan lachen, delen van leed. Fouten maken om ervan te leren.

“Niet goed genoeg”

Streven naar perfectie gebeurd ook vaak wanneer we ergens in ons leven hard geraakt zijn en ”niet goed genoeg” bevonden. Ons streven naar perfectie is a.h.w. een pantser dat we opgebouwd hebben om niet meer geraakt te worden. Het is vaak ook een schild dat ons verhard en van een hele hoop plezier weghoudt. Ik heb onlangs een hele nare ervaring in mijn leven gehad.  Wanneer ik het schilderen, en mijn weg van het loslaten van de perfectie daarin, niet had gehad zou het me vast ook verhard hebben. Het schilderen is mijn redding geweest. Creativiteit helpt de mens ook meer in het hier en nu te leven, blokkades los te laten en weer tot verdere persoonlijke groei en ontwikkeling te komen. Maar over creativiteit een andere keer meer.

Gerrie Ruijs